Publikacje z serii „Odzyskana awangarda”
U podstaw rozpoczętego w 2017 w Instytucie Teatralnym projektu „Odzyskana awangarda. Awangarda teatralna w Europie Środkowo-Wschodniej” legła potrzeba głębszego poznania tradycji teatralnych krajów regionu oraz ich szerszego rozpropagowania poza nimi.
Pierwszym etapem realizacji projektu było powołanie platformy badaczy teatru Europy Środkowo-Wschodniej. Platforma, tworzona przez teatrologów i teatrolożki z 14 środkowoeuropejskich krajów: z Białorusi, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Gruzji, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii, Ukrainy i Węgier umożliwiała i nadal pozwala na wymianę wiedzy oraz swobodną dyskusję.
Rezultatami pierwszej fazy projektu były dwie publikacje: antologia Awangarda teatralna w Europie Środkowo-Wschodniej. Wybór tekstów źródłowych pod red. Ewy Guderian-Czaplińskiej i Małgorzaty Leyko (znalazły się w niej teksty programowe, w większości nietłumaczone wcześniej na język polski, artystów historycznej awangardy teatralnej z 11 krajów – od Bułgarii po Węgry – poprzedzone obszernymi wstępami współczesnych badaczy) oraz książka Reclaimed Avant-garde: Spaces and Stages of Avant-garde Theatre in Central and Eastern Europe, pod red. Dariusza Kosińskiego i Zoltána Imrego – efekt konferencji, która odbyła się w Instytucie Teatralnym w listopadzie 2017 roku.
Punkt wyjścia projektu Odzyskana awangarda stanowi założenie, że siła oddziaływania niemieckiej i rosyjskiej awangardy teatralnej przesłoniła dorobek awangardy krajów leżących w pasie pomiędzy Niemcami i Rosją – od krajów nadbałtyckich po Bałkany i Kaukaz. Tymczasem kultura tych krajów wytworzyła oryginalne, własne projekty i rozwiązania, w jakiejś mierze będące przetworzeniem inspiracji płynących ze Wschodu i Zachodu, nieodmiennie jednak kierowanych poszukiwaniami własnego stylu teatralnego.
W ramach serii Odzyskana awangarda zostały dalej wydane następujące publikacje: Pisma teatralne Łesia Kurbasa pod redakcją Anny Korzeniowskiej-Bihun w tłumaczeniu Bruno Chojaka, Marty Kacwin-Dunin i Anny Korzeniowskiej-Bihun (2021), zbiór tekstów źródłowych z lat 1919–1939 Polska awangarda teatralna 1919–1939. Antologia pod redakcją Doroty Fox i Dariusza Kosińskiego (2021), Szara strefa awangardy i inne szkice Ewy Guderian-Czaplińskiej pod redakcją Małgorzaty Leyko i Wojciecha Dudzika (2021), Teatr dynamiczny. Wybór pism o teatrze, muzyce i polityce Emila Františka Buriana pod redakcją Jana Jiříka w przekładzie Krystyny Mogilnickiej (2023), Awangarda podkarpacka. Dziewięć reportaży historycznych Małgorzaty Dziewulskiej (2024) oraz A Lexicon of the Central-Eastern European Interwar Theatre Avant-garde (Leksykon międzywojennej awangardy teatralnej Europy Środkowo-Wschodniej; 2023) wydany we współpracy z Performance Research Books.
Ta ostatnia publikacja stanowi podsumowanie projektu badawczego finansowanego przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki „Odzyskana awangarda. Polska i środkowoeuropejska awangarda teatralna”.